Zadania

Ciśnienie:

 

Przykład:
Główka pinezki ma powierzchnię ok. 1 \textrm{~cm}^2 , a koniec jej ostrza — ok. 1 \textrm{~mm}^2 . Jakie ciśnienie wywierasz na główkę pinezki, gdy działasz na nią siłą 50 \textrm{~N} ? Jakie ciśnienie wywierane jest na powierzchnię, w którą wbijasz pinezkę?

 

Rozwiązanie:

Pinezka jest „wzmacniaczem ciśnienia”.
Pinezka jest „wzmacniaczem ciśnienia”.

Ciśnienie wywierane na główkę pinezki wynosi:

p_1=\frac{F}{S_1}

gdzie F = 50N, a S1 = 1cm2 = 0,0001m2.
Podstawiając wartości liczbowe, otrzymujemy:

p_1=\frac{50 \textrm{~N}}{1 \textrm{~cm}^2} = 50 \frac{\textrm{~N}}{0.0001 \textrm{~m}^2} 
= 500~000 \textrm{~Pa} = 5000 \textrm{~hPa} = 500 \textrm{~kPa}

Ciśnienie wywierane przez pinezkę na powierzchnię, w którą jest ona wbijana, wynosi natomiast:

p_2=\frac{F}{S_2} = \frac{50 \textrm{~N}}{1 \textrm{~mm}^2} = 50 \frac{\textrm{~N}}{0.000001 \textrm{~m}^2} 
= 50~000~000 \textrm{~Pa} = 500~000 \textrm{~hPa} = 50~000 \textrm{~kPa}= 50 \textrm{~MPa}


Jak widzisz, pinezkę można potraktować jak „wzmacniacz ciśnienia” (patrz rysunek).

 

 

Ciśnienie hydrostatyczne i prawo Pascala:

 

Zastanów się, jakie ciśnienie panuje na pewnej głębokości pod wodą. Wykorzystaj do tego celu naczynie o polu podstawy S. Tym, co wywiera ciśnienie, jest woda znajdująca się powyżej. Ma ona pewien ciężar i przez to wywiera nacisk na podstawę.

Ciężar wody znajdującej się w naczyniu wynosi:

F= m\cdot g

gdzie m — to masa wody, a g — to przyspieszenie ziemskie.
Znając gęstość ρ i objętość V wody, możemy wyznaczyć jej masę:

m =\rho \cdot V

Objętość wody znajdującej się w naczyniu, to pole podstawy S pomnożone przez wysokość h:

V =S \cdot h

Ciśnienie, które woda wywiera na dno naczynia, jest równe:

 p = \frac{F}{S}

podstawiając wyprowadzone wyżej wyrażenia na F, m i V:

 p 
= \frac{m\cdot g}{S} 
=  \frac{\rho \cdot V \cdot g}{S}
=\frac{\rho \cdot S \cdot h \cdot g}{S}

i skracając S w liczniku i mianowniku, otrzymujemy:

Ważne

p = \rho\cdot g  \cdot h

 

 

Zastosowanie prawa Pascala:

 

Przykład:

Wyobraź sobie podnośnik hydrauliczny zbudowany według zasady przedstawionej na rysunku. Pole powierzchni mniejszego tłoka wynosi 100cm2, a większego — 900cm2. Największa siła, jaką można przyłożyć, ma wartość 250N. Jaką masę ciała można podnieść za pomocą takiej siły?

 

Rozwiązanie:

Możemy skorzystać z wyprowadzonego wyżej wzoru:
\frac{F_1}{S_1} = \frac{F_2}{S_2}

Największa przyłożona siła F1 = 250N,
pole powierzchni mniejszego tłoka S1 = 100cm2,
pole powierzchni większego tłoka S2 = 900cm2.

 
F_2 = F_1 \cdot \frac{S_2}{S_1} 
= 250\textrm{ N} \cdot \frac{900\textrm{ cm}^2}{100\textrm{ cm}^2}

Największa siła, jaką możemy uzyskać, jest więc równa:

 
F_2= 250\textrm{ N} \cdot 9  = 2250 \textrm{N}

Jaką masę można podnieść za pomocą takiej siły?
Aby podnieść ciało o masie m, należy zrównoważyć działającą na nie siłę ciężkości Fc równą:  F_c = m \cdot g  :

F2 = Fc

stąd:

 
F_2 = m \cdot g

Dzieląc obie strony równania przez g, otrzymujemy:

m = \frac{F_2}{g} = \frac{2250 \textrm{N}}{10 \frac{\textrm{m}}{\textrm{s}^2}} = 225\textrm{kg}

 

Ciśnienie atmosferyczne:

 

Przykład:

Przez długi czas ciśnienie mierzono w milimetrach słupka rtęci (jednostkę tę na cześć Torricellego nazwano Torem). Jakiemu ciśnieniu (wyrażonemu w paskalach) odpowiada 760 mm słupka rtęci?

Rozwiązanie:

Ciśnienie atmosferyczne równoważone jest przez ciśnienie wywierane przez słup rtęci o wysokości h = 760mm.
Patm. = PHg
Korzystając z wyprowadzonego w poprzednim podrozdziale wzoru na ciśnienie hydrostatyczne:
P_{Hg} =\rho \cdot g \cdot h
i wiedząc, że gęstość rtęci wynosi \rho = 13595 \frac{kg}{m^3},
a przyspieszenie ziemskie g=9,8 \frac{m}{s^2},
możemy obliczyć ciśnienie atmosferyczne wyrażone w paskalach.
P_{atm.} \approx 13 595 \frac{kg}{m^3} \cdot 9,8 \frac{m}{s^2} \cdot 760 mm
= 13 595 \frac{kg}{m^3} \cdot 9,8 \frac{m}{s^2} \cdot 760 \cdot 0.001 m
 
\approx 101300 \frac{kg}{m\cdot s^2} = 101300\frac{N}{m^2} =101300 Pa = 1013 hPa

 

 

Siła wyporu:

 

Na każde ciało zanurzone w cieczy działają dwie siły — siła ciężkości i siła wyporu. Od tego, która z nich jest większa, zależy to, czy ciało będzie pływać, czy zatonie. Siła wyporu równa jest ciężarowi wypartej cieczy:

F_{wyporu} = m_{wypartej cieczy}\cdot g

Siła ciężkości wynosi:

F_{g} = m_{ciala}\cdot g

Masa ciała równa jest jego gęstości pomnożonej przez objętość, więc:

F_{g} = \rho_{ciala}\cdot V_{ciala}\cdot g

Objętość wypartej cieczy równa jest objętości zanurzonej części ciała — Vzan., zatem:

F_{wyporu} = \rho_{cieczy}\cdot V_{zan.}\cdot g

Jeśli chcemy, aby ciało pływało, to siła wyporu musi być większa od siły ciążenia:

Fwyporu > Fg

czyli:

\rho_{cieczy}\cdot V_{zan.}\cdot g> \rho_{ciala}\cdot V_{ciala}\cdot g


Po skróceniu wspólnego czynnika po obu stronach równania, otrzymujemy następujący warunek:

Ważne

\rho_{cieczy}\cdot V_{zan.}> \rho_{ciala}\cdot V_{ciala}

Gdy całkowicie zanurzymy ciało, to Vzan. = Vciala, a nasz warunek możemy uprościć:

ρcieczy > ρciala

 

 

 

Przejście na stronę główną